Bedrijfsovername: afgebroken onderhandelingen en schadevergoeding. Wat kunt u claimen?
Na lang onderhandelen heeft de kandidaat koper besloten de bedrijfsovername af te breken. Wat zijn dan de mogelijkheden als verkoper? Onze partner Enno Schets van Schets Advocatuur vertelt u er hieronder mee over.
Afgebroken onderhandelingen – schadevergoeding?
Kandidaat koper heeft de onderhandelingen over bedrijfsovername afgebroken. Er is langdurig onderhandeld, er zijn substantiële kosten gemaakt en andere kandidaat kopers voor de bedrijfsovername zijn ook nog eens dun gezaaid. U wilt proberen de deal af te dwingen of wenst schadevergoeding te zien. Wat zijn de mogelijkheden? Bij een rechtbank zijn in beginsel de volgende vorderingen in te stellen:
1.Vordering tot dooronderhandelen
Vorderen dat koper na afgebroken onderhandelingen wordt verplicht om te goeder trouw de onderhandelingen tot bedrijfsovername voort te zetten. Wijst een rechter een dergelijk gebod toe, dan betreft het een inspanningsverplichting om door te moeten onderhandelen. Dat betekent concreet dat partijen zich reëel en redelijk moeten opstellen in het overleg over de overgebleven onderhandelingspunten, niet mogen terugkomen op punten waarover reeds overeenstemming is bereikt, elkaar een redelijke termijn moeten gunnen om een voorstel te overwegen en niet mogen onderhandelen of overeenkomsten inzake de bedrijfsovername mogen sluiten met derden;
2.Vordering tot schadevergoeding
Schadevergoeding van koper vorderen, na afgebroken onderhandelingen. Daarbij kan het gaan om vergoeding van het positieve contractsbelang (veelal de gederfde winst) en vergoeding van het negatieve contractsbelang (veelal de gemaakte kosten) om de bedrijfsovername tot stand te brengen.
Voorwaarden welslagen vordering schadevergoeding of dooronderhandelen
Om met een dergelijke vordering na afgebroken onderhandelingen bij de rechter kans van slagen te hebben, dient eerst vast te komen staan dat de onderhandelingen in een dermate vergevorderd stadium verkeerden, dat het afbreken daarvan niet meer geoorloofd is. Pas als er sprake is van onaanvaardbaar afbreken, kom je dus toe aan de vraag of en zo ja, welke actie in te stellen. De Hoge Raad heeft in het arrest CBB/JPO (HR 12 augustus 2005, NJ 2005, 467) duidelijk gesteld dat aansprakelijkheid voor afgebroken onderhandelingen niet snel wordt aangenomen.
Schadevergoeding – alle feiten tellen mee
Of een claim na afgebroken onderhandelingen kan worden toegewezen, is sterk afhankelijk van de beoordeling van de feiten en omstandigheden. In de gevallen dat vorderingen zijn toegewezen, betroffen het kwesties, waarbij in feite reeds een (bijna) perfecte koopovereenkomst was gesloten of bijvoorbeeld een voorovereenkomst was gesloten, op grond waarvan partijen verplicht waren verder te onderhandelen, terwijl dat niet is gebeurd.
Overweegt u schadevergoeding te vorderen?
Zou u na afgebroken onderhandelingen een sterke zaak (kunnen) hebben, dan is het, naast het bovenstaande, zinvol om ook het navolgende in overweging mee te geven:
- Een toegewezen vordering om onderhandelingen voort te zetten, na afgebroken onderhandelingen, betekent niet dat er een verplichting bestaat om te contracteren. Kan namelijk van (ver)koper in redelijkheid niet gevergd worden dat hij verder onderhandelt over de bedrijfsovername of het contract sluit, dan houdt het in feite op; in de jurisprudentie zijn genoemd: blijvende onwil bij koper en/of volledig verstoorde verhoudingen;
- Vorderingen tot vergoeding van het positieve contractsbelang na afgebroken onderhandelingen worden zelden toegewezen. Heeft u al een sterke zaak, dan ontspint zich bij de rechter vervolgens vaak nog een discussie over de omvang van die gederfde winst. Deze discussie kan leiden tot een lager bedrag dan (ver)koper wellicht voor ogen heeft gehad;
- Komt een rechtbank tot het oordeel dat verkoper er na afgebroken onderhandelingen in dit geval niet op mocht vertrouwen dat de beoogde bedrijfsovername overeenkomst tot stand zou komen, doch dat de onderhandelingen zover waren gevorderd dat koper de onderhandelingen niet mocht afbreken zonder de door verkoper in dat verband in redelijkheid gemaakte kosten te vergoeden, dan kan het negatieve contractsbelang voor vergoeding in aanmerking komen. Zo ja, dan volgt ook hier veelal een discussie over de hoogte van de gemaakte kosten en in hoeverre die voldoende in verband staan met de gevoerde onderhandelingen. En ook dan kan de uitkomst tegen vallen.
Tenslotte: is van (bijna) bereikte overeenstemming in uw zaak geen sprake geweest, of is dat onvoldoende te bewijzen, dan is het verstandig u (tenminste) in overweging te geven van de voorgestane rechtsmaatregelen tot schadevergoeding etc. af te zien.
Conclusie afgebroken onderhandelingen en schadevergoeding.
Mijn conclusie luidt dat Nederlandse rechters na afgebroken onderhandelingen niet snel een koper zullen verplichten tot het (alsnog) sluiten van een koopovereenkomst bedrijfsovername of andersoortige overeenkomst en evenmin zal die koper na afgebroken onderhandelingen eenvoudig worden veroordeeld tot het betalen van een substantiële schadevergoeding. Ook bij duidelijke gevallen van afgebroken onderhandelingen zal een partij, als de andere partij zich uitgebreid verweert, de nodige (juridische) hobbels hebben te nemen voor schadevergoeding. Geen Amerikaanse toestanden derhalve: rijk worden van een claim tot schadevergoeding is hier niet zo snel aan de orde. Ervaren advocaat bedrijfsovername Heeft u echter een kwestie van afgebroken onderhandelingen bij bedrijfsovername of in andere situaties aan de hand, waarbij in feite reeds een (bijna) perfecte koopovereenkomst of andere overeenkomst is gesloten, dan beoordelen we graag uw situatie, om te bezien wat voor u de mogelijkheden tot schadevergoeding of tot dooronderhandelen zijn.
