Fiscaal gunstige overdracht via geruisloos doorschuiven

Als een ondernemer zijn onderneming overdraagt (of omzet in een BV) moet hij in principe over de stakingswinst afrekenen. Tenzij hij gebruik maakt van de doorschuiffaciliteit.

Afrekenen

De stakingswinst bestaat uit het verschil tussen de boekwaarde van de onderneming en de overnamesom. Normaliter moet daarover worden afgerekend met de fiscus. De stakingswinst wordt bij het inkomen opgeteld en daar moet inkomstenbelasting over worden betaald. Omdat deze stakingswinst bij de 'normale' winst uit onderneming wordt opgeteld is de kans groot hierover dat het maximale tarief inkomstenbelasting van toepassing is. Als zaken die tot het ondernemingsvermogen behoren niet worden verkocht gaan deze over naar privé. Het verschil tussen de werkelijke waarde hiervan en de waarde op de balans behoort ook tot de stakingswinst.

Geruisloze overdracht

Wordt de gehele onderneming geruisloos overgedragen aan de koper dan hoeft niet afgerekend te worden. De koper gaat dan verder met de 'bestaande' boekwaarden. Daardoor wordt de fiscale claim over de stakingswinst doorgeschoven naar de toekomst.­ Geruisloze overdracht is ook mogelijk als een zelfstandig gedeelte van de onderneming wordt overgedragen. Het niet-overgedragen gedeelte behoeft op zichzelf niet een onderneming te vormen. Zo is het mogelijk om het ondernemingspand buiten de geruisloze doorschuiving te houden. Het pand kan dan eventueel aan de koper worden verhuurd. Over de in het pand aanwezige stille reserve moet dan wel worden afgerekend. Hierop kan de stakingslijfrenteaftrek worden toegepast.

Voorwaarden

De onderneming (of een zelfstandig deel ervan) kan geruisloos worden doorgeschoven naar:

• een derde partij (al dan niet familie), deze moet wel voorafgaand aan de overdracht minimaal drie jaar medeondernemer zijn of op de loonlijst van de onderneming staan. Onder bepaalde omstandigheden, bijvoorbeeld bij arbeidsongeschiktheid of bij faillissement, kan deze termijn worden verkort.
• een andere rechtsvorm, bijvoorbeeld een BV. Bij overdracht van een onderneming aan een BV moet de ondernemer wel zijn hele onderneming inbrengen en hij mag de aandelen die hij als tegenprestatie voor de onderneming ontvangt, driejaar lang niet verkopen. De belastingdienst moet goedkeuring verlenen voor de geruisloze overdracht. De verkoper en koper moeten daarvoor op hun IB-aangifte een verzoek indienen.

Onroerende zaken

Als er onroerende zaken tot het geruisloos over te dragen ondernemingsvermogen behoren, moet de koper deze op zijn naam zetten en er 6% overdrachtsbelasting over betalen. Voor bepaalde familieleden geldt dan een vrijstelling van overdrachtsbelasting. Het moet dan gaan om onroerend goed dat deel uitmaakt van het bedrijf, en daar ook actief in wordt gebruikt. Ook moet de onderneming voor minimaal 90% door de familie worden voortgezet. De onroerende zaken moet de koper voor de boekwaarde op de balans zetten. Hij heeft hierover geen recht op investeringsaftrek.

Let op!

Er kan ook btw verschuldigd zijn.

Reserves

Als de opvolger tevens de partner is van de overdragende ondernemer kan deze onder voorwaarden ook zijn fiscale oudedagsreserve overdragen. De partner moet daarvoor bij de aangifte een verzoek indienen. Een eventuele terugkeerreserve valt buiten de geruisloze doorschuiving. Hierover moet dus worden afgerekend met de fiscus.

Wanneer niet doorschuiven?

Als er nog een verrekenbaar verlies is, kan het interessant zijn om wél af te rekenen over de stakingswinst. Er gelden voor de stakingswinst enkele bijzondere aftrekposten:

• De stakingsaftrek: als de gehele onderneming wordt gestaakt, bedraagt deze maximaal € 3.630 (2007). Let op: is eerder gebruik gemaakt van de stakingsaftrek (vóór 2001), bijvoorbeeld doordat een deel van de onderneming is gestaakt, dan wordt de stakingsaftrek verminderd met de eerder genoten stakingsaftrek.
• De mogelijkheid om bij een verzekeraar een aftrekbare koopsom ter grootte van de FOR voor een lijfrente af te storten.
• Extra lijfrentepremie aftrek: deze lijfrentefaciliteit bevat maximumbedragen die variëren met de leeftijd van de stakende ondernemer en eventueel naar de mate van arbeidsongeschiktheid. Het is dus een kwestie van rekenen wat beter is.

Schenking

De ondernemer kan de verkoopprijs bij een bedrijfsoverdracht op een lager bedrag vaststellen dan de werkelijke waarde. In dat geval is er sprake van een schenking waarover schenkingsrecht verschuldigd is. In de wet is echter een regeling opgenomen die (gedeeltelijke) kwijtschelding en uitstel van betaling successie- of schenkingsrecht aan de voortzetter van de onderneming mogelijk maakt.