Nieuwe vennoot VOF aansprakelijk voor alle bestaande schulden vennootschap onder firma

Een snelle en makkelijke manier om met elkaar te gaan samenwerken is een VOF. Onze partner Enno Schets van Schets Advocatuur vertelt je er hieronder meer over.

De vennootschap onder firma is in beginsel een makkelijke en snelle manier om met elkaar te gaan samenwerken: een schriftelijk contract is wettelijk niet vereist (wel verstandig!), beide partijen doen hun inbreng, je schrijft de vennootschap onder firma in bij de kamer van koophandel en je kunt aan de slag gaan. Als je echter in een bestaande vennootschap onder firma zou willen stappen, weet dan dat je risico’s loopt, gezien de hierna te behandelen uitspraken.

De vennootschap onder firma bij bedrijfsoverdracht

Het bovenstaande geldt ook in het kader van bedrijfsoverdracht. Koop je bijvoorbeeld de aandelen van een BV die vennoot is in een bestaande vennootschap onder firma, ga dan zorgvuldig te werk. In feite net zoals dat bij elke bedrijfsovername is aan te bevelen. Zie verder hierna.

Hoofdelijk verbonden voor alle bestaande verbintenissen vennootschap onder firma

Recent (ECLI:NL:HR:2015:588 via Google) legde de Hoge Raad uit:

• Art. 18 WvK bepaalt voor de vennootschap onder firma dat elk der vennoten hoofdelijk verbonden is "wegens de verbindtenissen der vennootschap". Daarin valt geen beperking te lezen tot verbintenissen van de vennootschap onder firma die zijn ontstaan nadat een vennoot is toegetreden. Voorts brengt de strekking van de art. 18 en 19 lid 1 WvK mee dat de hoofdelijke verbondenheid van de vennoten alle schulden betreft die ten tijde van hun toetreding tot de vennootschap onder firma bestaan, of nadien ontstaan;
• De omstandigheid dat bij deze wetsuitleg de bestaande schuldeisers van de vennootschap onder firma er met de toetreding van een nieuwe vennoot een verhaalsmogelijkheid bij krijgen, leidt niet tot een ander oordeel. Daarvoor bestaat een deugdelijke grond, te weten dat deze schuldeisers een rechtsbetrekking zijn aangegaan met een vennootschap onder firma voor de verbintenissen waarvan de (beherend) vennoten krachtens de wet persoonlijk instaan. Het aanvaarden van hoofdelijke aansprakelijkheid van vennoten van een vennootschap onder firma voor bij hun toetreden reeds bestaande verbintenissen van de vennootschap onder firma dient bovendien de rechtszekerheid. In eerdere uitspraken van lagere rechters over de vennootschap onder firma (bijvoorbeeld de kantonrechter in ECLI:NL:RBROT:2009:BK6803 via Google) is hetzelfde geoordeeld.

Hoe dit bij de vennootschap onder firma aan te pakken/op te lossen?

In voornoemde uitspraak van de Hoge Raad wordt in feite ook nog een advies door de Hoge Raad gegeven: aan de belangen van degene die overweegt als vennoot toe te treden tot een bestaande vennootschap onder firma wordt in voldoende mate tegemoet gekomen doordat:

• hij kan bedingen dat hem inzage wordt gegeven in de schuldenpositie van de vennootschap onder firma, of dat hij in de gelegenheid wordt gesteld daarnaar zelf onderzoek te doen;
• hij garanties kan bedingen van de overige vennoten en afspraken maken over de draagplicht ten aanzien van bestaande schulden.

Mijn persoonlijke mening is dat alleen het bovenstaande in de praktijk niet altijd voldoende zijn. Wat indien de bestaande vennoot geen verhaal biedt voor betaling, indien hij en/of de nieuwe vennoot door schuldeisers van de vennootschap onder firma worden aangesproken. Je kunt dan wel bijv. afspreken dat de bestaande vennoot de nieuwe vennoot vrijwaart voor bestaande schulden van de vennootschap onder firma, maar als die vrijwaring niet leidt tot betaling van de crediteur van de vennootschap onder firma, dan zal die crediteur toch bij de nieuwe vennoot (kunnen) aankloppen voor betaling. Hierna geef ik enkele suggesties, waarbij ik tegelijk opmerk dat deze suggesties, individueel of in samenhang gebruikt, niet steeds “de oplossing” bieden, maar wel kunnen bijdragen in discussies of procedures met crediteuren die verhaal komen halen bij de nieuwe vennoot voor bestaande schulden van de vennootschap:

1. Maak als nieuwe vennoot bij toetreden tot de vennootschap onder firma een schriftelijk voorbehoud, in een addendum bij de bestaande overeenkomst van vennootschap onder firma, dat je niet aansprakelijk bent voor de bestaande schulden van vennootschap onder firma en communiceer dat (bij voorkeur) naar de bestaande schuldeisers van de vennootschap onder firma dat je onder dit voorbehoud bent toegetreden. Formuleer dit voorbehoud desnoods als een opschortende voorwaarde voor toetreding tot de bestaande vennootschap onder firma. Komt er geen bericht van de crediteuren dat zij het met dit voorbehoud niet eens zijn, dan is dit gegeven later te gebruiken, mocht 1 van die crediteuren ineens wel verhaal komen halen;
2. Verricht als nieuwe vennoot grondig boekenonderzoek naar de administratie van de vennootschap onder firma en vraag garanties van de bestaande vennoot van de vennootschap onder firma ter zake van de jaarrekening, crediteuren etc., indien mogelijk in combinatie met door de bestaande vennoot te verstrekken zekerheden hiervoor, zoals een bankgarantie;
3. Beëindig de bestaande vennootschap onder firma met de bestaande vennoten, richt als nieuwe vennoot een nieuwe vennootschap onder firma met de bestaande vennoot op en pas de identiteit van deze vennootschap onder firma (wat) aan, waar mogelijk;
4. Regel als nieuwe vennoot intern met de bestaande vennoot van de vennootschap onder firma zijn draagplicht voor de bestaande schulden van vennootschap onder firma, beding een contractuele vrijwaring en leg dit goed schriftelijk vast, indien mogelijk in combinatie met door de bestaande vennoot te verstrekken zekerheden hiervoor, zoals een bankgarantie;
5. Breng nieuwe activiteiten onder in een nieuwe vennootschap onder firma of andere entiteit; spreid derhalve activiteiten en risico’s;
6. Houd vermogen/verhaalsmogelijkheden apart. Bepaal weloverwogen welke entiteit deelneemt c.q. in welke hoedanigheid wordt deelgenomen in de vennootschap onder firma. Richt bijvoorbeeld een nieuwe BV op die als nieuwe vennoot tot de bestaande vennootschap onder firma toetreedt.

Zorg er voor dat de zaken goed vooraf schriftelijk zijn geregeld, hoe interessant business voorstellen ook kunnen zijn. Het hoeft geen betoog dat de energie beter op positieve wijze aan de business kan worden besteed dan aan het oplossen van “oude lijken uit de kast”.