Oriëntatie

De eerste fase van een bedrijfsoverdracht is de oriëntatie. In deze fase ga je kijken wat je met een eventuele bedrijfsverkoop wilt bereiken en wat de gevolgen zijn. Verder onderzoek je in deze fase wat er bij een verkoop komt kijken en wat voor informatie je nodig hebt.

Het is aan te raden om hier tijdig mee te beginnen, ook al denk je nog niet direct aan verkoop. Een back-up plan komt altijd van pas. Een bedrijfsoverdracht heeft namelijk vergaande gevolgen. De oriëntatiefase is dan ook van cruciaal belang tijdens het overnameproces. Ook hier geldt: een goed begin is het halve werk.

De oriëntatiefase is in te delen in 4 stappen, namelijk:

1. Doelstellingen bepalen
2. Emoties bespreken
3. Oriënterende gesprekken
4. Overdrachtsplan opstellen

Stap 1: Doelstellingen bepalen

De verkoop van je bedrijf is een grote stap. Het is dan ook erg belangrijk dat je daar van tevoren goed over nadenkt. Over de overdracht zelf, maar vooral ook over de periode daarna. Breng je persoonlijke en zakelijke doelstellingen zorgvuldig in beeld. Wees daarbij realistisch en probeer je alvast zo goed mogelijk in te leven in de situatie na de overdracht. Dat is niet alleen een stimulatie voor jezelf, maar je voorkomt op deze manier ook dat je tijdens het overdrachtstraject nog gaat twijfelen.

Persoonlijke doelen

Je hebt ongetwijfeld een goede reden om je bedrijf te verkopen. Soms is het echter alleen een gevoel. Breng dit voor jezelf nog eens duidelijk in kaart. Wat is de reden van verkoop? Ben je op zoek naar iets nieuws? Of is het tijd om helemaal te stoppen?

Bedenk ook wanneer je wilt stoppen en welke gevolgen je keuze heeft. Wat wil je na de verkoop gaan doen? Of wat als je straks met pensioen bent? Kun je genieten van de zeeën van tijd die je dan hebt? Of ben je juist iemand die zich snel verveelt?

Bespreek je plannen ook met je familieleden en houd hen op de hoogte van de voortgang van het proces. Dat is niet alleen prettig voor hen, het helpt je bovendien om de zaken nog eens goed voor jezelf op een rijtje te zetten.

Zakelijke doelen

Denk ook goed na over je zakelijke belangen. Hoe zit het bijvoorbeeld met je pensioenvoorziening? En hoeveel inkomen heb je nodig na de overdracht? Bedenk of dit haalbaar is en waar de gelden vandaan komen. Ga ook na wanneer je pensioen vrijkomt. En of je hierover nog belasting moet betalen. Denk ook alvast na over het moment van de overdracht. Is dit het aangewezen moment om je bedrijf te verkopen? Of brengt je bedrijf over enkele jaren meer op? Ga eens in gesprek met je accountant en je verzekeraar. Zij helpen je graag bij het veiligstellen van je financiële toekomst.

Noodscenario's

Zoals hierboven is omschreven, is het verstandig om jezelf tijdig en goed te oriënteren op de bedrijfsoverdracht. Daarbij is het belangrijk om ook eens na te denken over noodscenario's. Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat je vroegtijdig overlijdt of arbeidsongeschikt wordt. Wat gebeurt er dan? En hoe groot is de kans dat je familie in deze gevallen in de problemen komt? Het is zinvol om deze zaken vast te leggen in een noodplan. Als je dit niet doet, is de kans groot dat je bedrijf plotsklaps ophoudt te bestaan. Voor sturing en begeleiding op dit gebied kunt je ook terecht bij je accountant.

Het is belangrijk dat je in deze fase naar de toekomst kijkt. Wat komt er allemaal kijken bij de verkoop? Hoe maakt je je bedrijf verkoopklaar? Denk ook alvast na over de waarde. En over het voortbestaan van het bedrijf en de toekomst van je werknemers. Bij deze eerste oriëntatie is de hulp van specialisten erg waardevol. Zij wijzen je op de verschillende aandachtspunten. Ook helpen zij je, afhankelijk van hun expertise, bij het bepalen van de strategie en het uitzetten van een tijdlijn.

Stap 2: Emoties bespreken

Je doelstellingen zijn nu helder. In stap 2 besteed je aandacht aan de emotionele kant van de overdracht. Afstand doen van het eigen bedrijf blijkt voor veel ondernemers immers moeilijker dan verwacht. Je emoties onderdrukken is geen optie; dit leidt juist vaak tot vertraging in een later stadium van het overdrachtstraject doordat de emoties toch opspelen. Schuif je emoties daarom vooral in het begin van het traject niet aan de kant, maar maak er juist tijd voor vrij en bespreek ze met familie of vrienden. In het vervolg van het traject heb je hier veel profijt van.

Familiebedrijven

Ben je de eigenaar van een familiebedrijf? Realiseer jezelf dan dat de overdracht ook voor je familie een emotionele gebeurtenis is. Neem uitgebreid de tijd voor het bespreken van deze emoties. Is het moeilijk om dit te doen, neem dan contact op met een coach voor ondernemers. Hij weet hoe je hiermee om kan gaan en hoe het simpeler voor je wordt. Ga moeilijke vragen niet uit de weg, maar maak deze juist bespreekbaar. Het overdrachtstraject is voor iedereen een spannende periode. Voor jezelf en je familie, maar zeker ook voor je werknemers. Zij weten immers vaak niet of ze hun baan kunnen behouden. Verminder deze onzekerheid: informeer je werknemers tijdig en duidelijk over de overdracht en de gevolgen ervan.

Stap 3: Oriënterende gesprekken

Je hebt je uitgebreid georiënteerd op je doelstellingen en de emotionele gevolgen van de bedrijfsoverdracht. Ben je er nog steeds van overtuigd dat het verkopen van je bedrijf de juiste stap is? Dan is het verstandig om nu alvast contact te zoeken met de partijen die u gedurende het overdrachtstraject nodig heeft. Maak afspraken met de verschillende specialisten en zorg ervoor dat je tijdens deze oriënterende gesprekken goed wordt geïnformeerd. Bijvoorbeeld over de manier waarop deze specialisten je van dienst kunnen zijn en welke werkwijze ze hanteren.

Hieronder zie je welke specialisten je tijdens het overnametraject wellicht nodig zou kunnen hebben. Benader per specialisatie ten minste één organisatie. Zo krijgt je een goed beeld van de diensten van de specialisten en de kosten die hieraan verbonden zijn. Bovendien kun je de verschillende aanbieders op deze manier met elkaar vergelijken.

• accountant
• bank
• jurist / advocaat
• fiscalist
• overnameadviseur
• notaris

Stap 4: Overdrachtsplan

De laatste stap in de oriëntatiefase is het maken van een overdrachtsplan. Dit document maakt je verkoopplannen helder en inzichtelijk. Zo maak je bijvoorbeeld duidelijk wat je precies te koop aanbiedt. Je geeft aan wat je doelstellingen zijn en op welke manier je op zoek gaat naar een koper. Het overdrachtsplan biedt in de eerste plaats houvast voor jezelf, maar geeft ook steun aan anderen die bij de overdracht betrokken zijn, zoals adviseurs, potentiële kopers en je familieleden.

Het overdrachtsplan bevat in elk geval de volgende informatie:

• belangrijke informatie over het bedrijf, zoals sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen;
• je doelstellingen;
• beschrijving van de wijze waarop je op zoek gaat naar een koper;
• ontwikkelingen om rekening mee te houden;
• de winstverwachting voor de lange termijn.

Wees kritisch bij het opstellen van het overdrachtsplan. Stel jezelf veel vragen en probeer zo volledig en eerlijk mogelijk te zijn in je omschrijvingen. Voeg bovendien een duidelijke planning toe en geef per onderdeel aan wanneer je welke actie moet ondernemen.

Bekijk ook:

• Fase 2: Voorbereidingsfase
• Fase 3: Acquisitiefase
• Fase 4: Afrondingsfase
• Fase 5: Na de overdracht