Voorbereiding

De tweede fase van het overnameproces is de voorbereiding. De voorbereidingsfase neemt een belangrijke plaats in binnen het overdrachtstraject. Vaak kost deze fase ook de meeste tijd. De voorbereiding is onder te verdelen in 3 stappen, namelijk:

1. Verkoopklaar maken
2. Vraagprijs vaststellen
3. Informatiememorandum

Stap 1: Verkoopklaar maken

Je wilt je bedrijf natuurlijk zo goed mogelijk verkopen. Het is daarom van belang om je onderneming op tijd verkoopklaar te maken. Het moet immers aantrekkelijk zijn voor potentiële kopers. Zorg dus dat je je zaken goed op orde hebt. Denk bijvoorbeeld aan een ordelijke administratie, een opgeruimd bedrijfspand en een prettige werksfeer. Besteed bij het verkoopklaar maken vooral uitgebreide aandacht aan de volgende aspecten:

• management;
• organisatie;
• fiscale en juridische aspecten;
• financiéle huishouding.

Hieronder worden deze aspecten kort besproken. Je leest welke punten extra aandacht verdienen en op welke manier je eventuele veranderingen in de structuur doorvoert. Voor het verkoopklaar maken van je onderneming kunt je de hulp van een overnameadviseur, accountant en fiscalist inroepen.

Management

Het is natuurlijk niet wenselijk dat je onderneming bij de overdracht nog in grote mate afhankelijk is van jou als persoon. Heb je een kleinere onderneming en ben jij daarvan hét gezicht? Dan is het nu tijd om daar verandering in te brengen. Maar ook als je een groter bedrijf wilt verkopen, is het belangrijk dat je jezelf vervangbaar maakt. Hoe meer een bedrijf op één persoon steunt, hoe moeilijker het is om het te verkopen. Bovendien haalt deze afhankelijkheid de waarde van de onderneming vaak omlaag.

Probeer de verantwoordelijkheden geleidelijk over te dragen aan je medewerkers. Het is van groot belang dat zij op den duur zelfstandig kunnen werken en belangrijke beslissingen durven te nemen. Vanzelfsprekend heeft dit tijd nodig. Ga daarom voor jezelf na hoelang je nodig hebt om alle verantwoordelijkheden bij anderen neer te leggen en maak een duidelijke planning. Natuurlijk zijn er ook taken die (bijna) niet overdraagbaar zijn. Zet deze op papier, zodat de (potentiële) koper hier duidelijk inzicht in heeft.

De organisatie

De ondernemingsstructuur en -cultuur hebben grote invloed op het verloop van een bedrijfsoverdracht. Bij een open bedrijfscultuur met gespreide verantwoordelijkheden verloopt de verkoop vaak een stuk gemakkelijker. Stel daarom tijdig vast welke veranderingen je nog in de organisatie wilt doorvoeren. Dit kan om veranderingen op allerlei gebieden gaan. Denk bijvoorbeeld aan de functieverdeling, het personeelsbestand, het administratie- of managementinformatiesysteem, contracten en vergunningen, milieueisen en de aanwezige voorraden. Een goede schriftelijke vastlegging van de belangrijkste processen maakt de verkoop eenvoudiger en werkt waardeverhogend.

Fiscale en juridische aspecten

Fiscale aspecten spelen een voorname rol bij bedrijfsoverdrachten. Voor jou als verkoper is vooral de fiscale afrekening van (stakings)winsten van cruciaal belang. Natuurlijk wil je alles voor jezelf zo goed mogelijk regelen. Bereid je daarom goed op de overdracht voor. In bepaalde omstandigheden is het bijvoorbeeld erg interessant om de juridische structuur van de onderneming te wijzigen. Schakel daarom in dit stadium een fiscalist of notaris in. Zo zorg je ervoor dat je zaken op fiscaal gebied goed geregeld zijn.

Bekijk hier een uitgebreide lijst van mogelijke aspecten.

De financiële huishouding

Bij de overdracht van je onderneming moet de financiële organisatie uiteraard goed op orde zijn. Het is dan ook verstandig om de financiële kengetallen van je onderneming in dit stadium eens te vergelijken met die van andere ondernemingen in dezelfde branche. Scoor je op bepaalde onderdelen slechter dan andere bedrijven? Probeer dan te achterhalen wat de oorzaak daarvan is. Als je dat weet, kun je immers maatregelen gaan treffen. Het verbeteren van de financiële kengetallen voor rentabiliteit (beste resultaat van je investeringen) en solvabiliteit (de verhouding tussen het eigen en het vreemde vermogen) neemt soms wel drie tot vijf jaar in beslag. Neem je financiële huishouding daarom tijdig onder de loep, en onderneem actie als dat nodig is. Je accountant helpt je hier graag bij.

Stap 2: Vraagprijs vaststellen

Het is niet eenvoudig om de waarde van een bedrijf vast te stellen. Er bestaat namelijk geen standaard rekensom voor. Natuurlijk spelen 'harde' gegevens zoals winst- en verliescijfers een voorname rol. Maar ook toekomstige ontwikkelingen, (winst)verwachtingen en gevoelsmatige factoren (zoals klantrelaties) hebben grote invloed op de waarde van je onderneming. De eerste waardeanalyse levert de 'stand-alone waarde' van de onderneming op. Die vormt de basis bij het bepalen van de vraagprijs. Maar daarbij moet je ook rekening houden met zogenaamde waardestuwers.

Normaliseren van de jaarrekening

Voordat de waarde van de onderneming kan worden bepaald, moet je eerst de jaarrekening normaliseren. In de eerste plaats schrap je alle kosten en opbrengsten die geen deel uitmaken van de feitelijke bedrijfsvoering. Verder corrigeert je eventuele buitengewone baten en/of lasten. Het is aan te raden om een accountant in te schakelen voor het normaliseren van je jaarrekening.

Waarderingsmethoden

Een goede waardebepaling brengt duidelijk naar voren wat de waarde van de onderneming is en welke factoren deze waarde het meest beïnvloeden. Er zijn verschillende waarderingsmethoden:

• Discounted cash flow (DCF)
• Economic value added (EVA)
• Intrinsieke waarde (IW)
• Rentabiliteitswaarde (RW)

Welke methode het meest geschikt is, hangt volledig af van de situatie. Schakel daarom altijd een specialist in voor de waardeanalyse. Benieuwd naar de waarde van jouw bedrijf? Vul dan nu onze gratis waardebepaling in.

Flexibele houding

Bij het vaststellen van de vraagprijs is het belangrijk dat je je flexibel opstelt. Wat een koper voor een onderneming wil betalen, hangt immers vaak in grote mate af van de verwachte toekomstige opbrengsten van de onderneming. Het is echter wel belangrijk dat je de (voorlopige) waarde van de onderneming al hebt vastgesteld voordat de onderhandelingen beginnen. Daarbij gaat het niet alleen om de waarde, maar vooral ook om de berekening. Hieraan ontleen je immers alle (overtuigende) argumenten die je tijdens de onderhandelingen kunt inzetten.

De transactiesom

Hoewel de uitkomst van de waardeanalyse vaak veelzeggend is, biedt deze natuurlijk geen garanties voor de uiteindelijke verkoopprijs. De transactiesom wordt immers ook bepaald door de houding van koper en verkoper. Verder kunnen ook het moment van de overdracht en vele andere factoren een rol van betekenis spelen.

Stap 3: Informatiememorandum

Als je je onderneming wilt verkopen, speelt de informatievoorziening aan geïnteresseerde partijen een cruciale rol. In deze fase van het overdrachtstraject stel je zowel een investeringspropositie als een informatiememorandum op.

Investeringspropositie

Het doel van dit document is het peilen van de interesse van potentiële kopers. De investeringspropositie is anoniem en geeft een kort profiel van je onderneming. Slechts enkele belangrijke bedrijfsgegevens en informatie over de regio en de prijs komen aan bod.

Informatiememorandum

Het informatiememorandum is niet anoniem. Het verschaft uitgebreide, gedetailleerde informatie over je onderneming. Tal van onderwerpen komen aan bod. Denk bijvoorbeeld aan de historie, juridische en fiscale structuur, producten en diensten, marketing, management, sleutelfiguren en overig personeel, financiële informatie en branchegegevens. Ook de kansen en bedreigingen die van betekenis kunnen zijn bij de onderhandelingen staan omschreven in dit document. Het doel van het informatiememorandum is de potentiële koper (en zijn bank en accountant) uitgebreid te informeren over de onderneming, zodat op basis hiervan de onderhandelingen kunnen beginnen.

Bekijk ook:

• Fase 1: Oriëntatiefase
• Fase 3: Acquisitiefase
• Fase 4: Afrondingsfase
• Fase 5: Na de overdracht