Waar begin ik als ik een bedrijf wil overnemen?

Op zoek naar een geschikt bedrijf

Door ontwikkelingen in de markt zoals vergrijzing neemt het aantal ondernemers dat wil stoppen met werken en zijn bedrijf wil verkopen toe. Je wil een bedrijf overnemen maar weet niet goed waar je moet beginnen? Met welke zaken moet je rekening houden en hoe pak je een bedrijfsovername aan?
 

Voorbereiding

Een goede voorbereiding is belangrijk om de juiste kandidaat-ondernemingen te kunnen selecteren. Zet voor jezelf de volgende dingen goed op een rijtje.

• De strategie van je eigen onderneming: Als je al een onderneming bezit moet je voor jezelf bepalen of bedrijfsovername voor deze onderneming de juiste manier is om uit te breiden. Hoe wil je je bedrijf in de toekomst laten ontwikkelen en gaat dit goed samen met het over te nemen bedrijf? Stel aan de hand van deze analyse een strategie op en zorg voor een duidelijke planning.
• Stel een profiel op: Maak een profiel van de onderneming die je voor ogen hebt. Dit profiel is je houvast bij je zoektocht naar kandidaat-ondernemingen. Schenk in dit profiel aandacht aan de volgende punten:
  • In welke vorm gaat je huidige onderneming samenwerken met het bedrijf dat je overneemt? Mogelijkheden zijn onder andere vrijblijvende associatie, licentieovereenkomst, franchise, joint-venture, participatie, overname en fusie.
  • Welke kenmerken moet de onderneming hebben? Houd bijvoorbeeld rekening met de gewenste omvang, activiteiten, organisatiestructuur, bedrijfscultuur, milieuaspecten, afhankelijkheid afnemers en leveranciers, positie van de directeur en de aandeelhouders.
  • Wat zijn je financiële criteria? Welke eisen stel je aan de omzet, klantenaantallen, het rendement en de solvabiliteit van de onderneming?
• Verken de markt: Ga met het profiel in je achterhoofd op zoek naar overnamekandidaten. Zoek uit wat bij de verschillende bedrijven de barrières zijn, wat de groeimogelijkheden er zijn en met welke regelgeving je rekening moet houden bij een overname. Je kan zoeken via je netwerk; adviseur, bank en/of accountant, of via een overnameplatform zoals Bedrijventekoop.nl. 
• Selecteer een onderneming: Als je zicht op de markt hebt kun je het bedrijf selecteren wat het beste aan jouw eisen voldoet. Let bij het selecteren van een bedrijf op de omzet, winstgevendheid, de reputatie, de historie, de juridische structuur, het personeel, het productieproces, de financiële en fiscale situatie, de vooruitzichten en de concurrentiepositie van de onderneming.
   

Een bedrijf op het oog

Heb je na de voorbereiding een bedrijf op het oog, dan kun je de volgende stap in werking zetten. Denk aan de volgende zaken:

• Bepaal de waarde: Bepaal de waarde van het bedrijf dat je wilt overnemen. Bekijk de jaarrekeningen en bereken wat je winst is. Ook kun je kijken wat vergelijkbare overnames hebben gekost of kijk naar de koers/winstverhoudingen van beursfondsen in dezelfde bedrijfstak. Je kan ook gebruik maken van een waarderingstool voor het berekenen van de waarde. 
• Beoordeel de financierbaarheid: Als je een indicatie hebt van de overnamekosten kijk je of en hoe je de overname kunt financieren. Mogelijke manieren zijn:
  • Eigen liquide middelen
  • Bankleningen
  • Deelname van participatiemaatschappijen
  • Betaling in termijnen of gefaseerde overname
  • Achtergestelde leningen door de verkoper
  • Een combinatie van financieringsvormen
• Voer intentieonderhandelingen: Als de verkopende onderneming ook geïnteresseerd is in de overname kun je bepaalde praktische zaken gaan bespreken. Leg de afspraken die je hebt gemaakt met de verkoper vast in een intentieverklaring. De verkoper kan dan niet meer met andere geïnteresseerden in zee gaan. Houd er rekening mee dat je ook met andere partijen moet onderhandelen, zoals banken, participatiemaatschappijen en het management. Denk bij de onderhandelingen bijvoorbeeld aan:
  • Koopsom en wijze van betaling
  • Toekomstige betrokkenheid van de huidige directie
  • Garantiestellingen
  • Vervolgprocedure
  • Ontbindende voorwaarden
• Informeren: Als het aannemelijk is dat de bedrijfsovername doorgaat, moet je soms de Sociaal Economische Raad en de vakbonden informeren en advies inwinnen bij de ondernemingsraden van de verschillende ondernemingen. Dit is afhankelijk van bestaande CAO-bepalingen en het aantal werknemers van de ondernemingen die betrokken zijn bij de overname.
   

Afronden

Als alles goed voorbereid is kan de overname doorgevoerd worden. De laatste stappen voor de juridische overdracht die je moet doorlopen zijn:

• Verificatieonderzoek: Toets alle informatie die beschikbaar is over de onderneming die je gaat overnemen. Dit onderzoek heet het ‘due diligence-onderzoek’. Schakel hierbij accountants of juristen in. Tijdens dit onderzoek wordt onder andere gekeken naar jaarrekeningen, contracten met afnemers en leveranciers en de kwaliteit van het personeel. Als er afwijkingen naar voren komen ten opzichte van eerdere informatie kun je zaken uit de intentieverklaring wijzigen. Het doen van het onderzoek voorkomt dat je een kat in de zak koopt en versterkt je rechtspositie mocht er later toch nog een conflict ontstaan tussen jou en de verkoper. De kosten voor het uitvoeren van een onderzoek wegen veelal niet op tegen de problemen die anders ontstaan bij juridische mankementen.
• Definitieve financiering: Maak vóór of tijdens de contractonderhandelingen definitieve afspraken met de financierende partijen.
• Definitieve onderhandelingen: Bij de definitieve onderhandelingen stel je de overname voorwaarden vast. Let op voldoende garanties en zekerheden van de verkoper, aansprakelijkheidsregelingen en het concurrentiebeding. Laat een jurist of een notaris het contract opstellen. Het kan gebeuren dat een jij of de verkoper alsnog de onderhandelingen afbreekt.
• Overdracht: Als je het overnamecontract getekend hebt, de acte bij de notaris is gepasseerd en je de koopsom betaald hebt, is de bedrijfsovername een feit. Licht je personeel, leveranciers en afnemers in, je kunt overwegen een persbericht te versturen.
   

Zelf doen of niet?

Nu je weet wat er bij het overnemen van een bedrijf komt kijken, kan je zelf inschatten of je het proces zelf aan gaat vliegen of dat je op enig moment een specialist inschakelt. Bedrijventekoop.nl beschikt over een netwerk van specialisten die je bij kunnen staan in elke fase van de aankoop van je bedrijf.